J.L. van Duijnhoven, de eerste katholieke onderwijzer in Stiphout
Aanverwante artikelen
In het tijdschrift “Bijdragen betrekkelijk de staat en verbetering van het schoolwezen in het Bataafsche Gemenebest” uitgegeven in 1807, staat onder het artikel ‘schoolberigten’ een oproep voor de functie van schoolmeester in Stiphout als opvolger van de overleden J. van Duinhoven.
Wie was J. van Duinhoven? Jan Laurens van Duijnhoven was de eerste katholieke schoolmeester van Stiphout, in die functie benoemd in 1795. In de 18e eeuw, tot aan de komst van de Fransen, was deze functie nog voorbehouden aan protestanten. De onderwijzer behoorde naast het leren lezen, schrijven en rekenen, de kinderen ook op te voeden. Van Duijnhoven was echter niet helemaal van onbesproken gedrag. Hij was voor zijn aanstelling betrokken geweest bij vechtpartijen en opstootjes en het is dan ook zeer opmerkelijk dat hij toch tot gemeenteonderwijzer werd benoemd, althans voorlopig. Zijn aanstelling in 1795 was namelijk nog onder voorbehoud. Volgens de nieuwe reglementen op het gebied van het onderwijs moesten kandidaat-onderwijzers een soort van toelatingsexamen doen. In 1800 krijgt het gemeentebestuur bericht van de Cie. van het Schoolwezen, dat Van Duijnhoven niet geslaagd is en derhalve niet geschikt om openbaar onderwijs te geven. Hij wordt ontslagen en de functie wordt door het gemeentebestuur vacant verklaard. Het is niet helemaal duidelijk hoe hij het toch voor elkaar heeft gekregen, om de functie opnieuw te gaan vervullen. Misschien heeft hij her-examen gedaan en is hiervoor wel geslaagd?
Zoals in de advertentie is te lezen werd aan de onderwijzer, naast zijn normale salaris, een bedrag per leerling en een bedrag voor het ‘corporeel’ geboden. Het ‘corporeel’ of ‘corporele diensten’ zijn werkzaamheden in het algemeen belang van de dorpsgemeenschap. Hieronder vallen o.a. grafdelven en ook het ‘opwinden der horlogie op den parochietoren’. De klokken en het uurwerk moesten regelmatig gesmeerd worden en ook hiervoor werd jaarlijks een bedrag uitgekeerd. Naast deze inkomsten had hij bovendien vrij gebruik van een woning en tuin.
Jan Laurens van Duijnhoven werd op 15 augustus 1807 begraven, zijn nog minderjarige kinderen met hoge schulden achterlatend.
Bronnen: Archief gemeentebestuur Stiphout, 1468-1811, inv. nrs. 246-251 en Schepenbank Stiphout 1530-1810, inv.nr. 8.
Voor meer informatie over het onderwijs in Stiphout, zie De Vlasbloem, nr. 12 (1992): H. Roosenboom, En dan hebben wij te zorgen dat er de centen zijn …..
