De Cacaofabriek

Op 9 september besteedde de monumentenwerkgroep vooral aandacht aan de gebouwen van na 1900. Een daarvan is de Helmondse cacaofabriek. Die behoort niet alleen tot de jonge monumenten vanwege de periode waarin ze gebouwd is, maar ook omdat ze op de lijst staat van Helmonds jongste monumenten. Een lijst van gebouwen die pas in 2005 op de gemeentelijke monumentenlijst zijn geplaatst. Aan de geschiedenis van de Nederlandsche Cacaofabriek is vaker aandacht besteed. De geschiedenis van die fabriek spreekt dan ook tot de verbeelding. De snelle opkomst, de verkoop van producten in binnen- en buitenland. De reclameontwerpen die door bekende kunstenaars ontworpen werden en de snelle neergang. De hele geschiedenis van de firma besloeg slechts 37 jaar, van 1895 tot 1932. Als je bedenkt dat het pand al 75 jaar niet meer gebruikt wordt voor het maken van de wereldberoemde cacao, is het des te opvallender dat het er nog staat en dat het nu ook weer de naam draagt van de oorspronkelijke gebruiker.

Sinds de teloorgang van de Nederlandsche Cacaofabriek, is het pand voor veel dingen gebruikt. In de monumenteninventarisatie uit 1991 is sprake van gebruik als fabriek, school, veiling en opslag voor groothandel. Het gebruik door de Stichting Beeldende Kunstenaars Kring Helmond staat er natuurlijk nog niet bij. Dat gebruik dateert van na 1991. Het oudste gedeelte van het gebouw behoort strikt genomen niet tot de jonge monumenten. Dat is het linkergedeelte dat bestaat uit twee bouwlagen, het dichtst bij het spoor. Het rechtergedeelte is gebouwd in 1907. Daarmee kreeg het gebouw zijn definitieve vorm. De architect van het gebouw was Jan Willem van der Putten, die in Helmond ook het Clarissenklooster in de Molenstraat heeft gebouwd. De aannemer was Gerardus Joannes Schampers.

De monumenteninventarisatie spreekt ook over de bijzondere positie van het gebouw, bij de kruising van spoor en kanaal. Dat is een van de eigenschappen die het gebouw kenmerkend maken voor de industrialisatie van Helmond. Die kwam pas goed op gang nadat de logistiek in Helmond geschikt was voor de aanvoer van grondstoffen en de afvoer van producten. En dan hebben we het over de Zuid-Willemsvaart, waarvan het eerste gedeelte tussen ’s-Hertogenbosch en Helmond in 1825 voor het scheepvaartverkeer werd opengesteld, en de spoorweg Eindhoven-Venlo, die in 1869 gereed was.

Een van de bijzondere aspecten van het gebouw zijn de gietijzeren ranke ronde zuilen. Die maken dat het interieur een zeer ruime uitstraling heeft zoals op de afbeelding te zien. Vrouwelijk personeel is aan het werk in de ruimte bij de cacaomolens. De foto is gemaakt tussen 1900 en 1910.