Jan III van Berlaer

Jan III van Berlaer is ongetwijfeld een van de kleurrijkste heren van Helmond geweest. Geboren circa 1350 (of iets daarvoor), werd hij al in 1361 na de dood van zijn vader, Walraven van Berlaer, heer van Helmond. Hij trouwde in 1372 met Gertrudis Coutereel. Gertrudis was al eerder getrouwd geweest. Haar eerste man, Hendrik I van Cuijk, sneuvelde tijdens een gevecht in 1371. Het huwelijk, dat tot de dood van Gertrudis in 1418 duurde, bleef kinderloos.

Jan III hield er, naast zijn wettige echtgenote, een groot aantal minnaressen op na. Er zijn er acht met naam bekend. Bij die vriendinnen kreeg hij tussen 1380 en 1410 elf kinderen. Twee van die vrouwen waren non in het klooster Hooydonk bij Nederwetten. Zijn laatste minnares, Margaretha van Lyeshout, ook wel Margriet Uten Vehuse genoemd, schonk hem nog eens zes kinderen, die tussen 1410 en 1425 geboren werden.
In 1418 stierf Jan’s echtgenote, Gertrudis. Toch was dit voor hem geen reden om met Margriet te trouwen. Dat deed hij pas, toen hij zijn einde voelde naderen, in 1425. De reden hiervoor was, dat hij zo hoopte de twee laatste kinderen, die Margriet ter wereld had gebracht, te wettigen. Deze kinderen waren geboren na het overlijden van zijn vrouw, Gertrudis, en zouden, als hij voor zijn dood nog trouwde, als wettige kinderen worden beschouwd. Dat was belangrijk in verband met de opvolging.
Volgens oud gebruik bij de adel hield Jan aanvankelijk de Kerk er buiten. In het bijzijn van getuigen en een notaris, die het in een proces-verbaal vastlegde, beloofden Jan en Margriet elkaar in de nacht van 30 op 31 augustus 1425 eeuwige trouw en stapten samen naakt in bed. Daarmee was het huwelijk bezegeld. Waar zij niet op gerekend hadden, was dat de Kerk dit niet erkende en zij hierdoor een kerkelijke excommunicatie opliepen, dat wil zeggen tijdelijk uit de Kerk en de samenleving werden gestoten. Dit zou het doel van de ceremonie weer teniet doen. In allerijl werd alsnog de bisschop van Luik (waar Helmond kerkelijk onder viel) om kwijtschelding van de excommunicatie gevraagd. De bisschop stemde toe en op 3 september werd het bruidspaar door een speciaal uit Luik overgekomen priester in de echt verbonden.

In het bijzijn van getuigen en een notaris, die het in een proces-verbaal vastlegde, beloofden Jan en Margriet elkaar in de nacht van 30 op 31 augustus 1425 eeuwige trouw en stapten samen naakt in bed. Daarmee was het huwelijk bezegeld.In de nacht van 30 op 31 augustus 1425 beloofden Jan en Margriet elkaar eeuwige trouw en stapten samen naakt in bed. Daarmee was het huwelijk bezegeld.