Apostelhuis
Aanverwante artikelen
Het verhaal over het Apostelhuis in Mierlohout begint op Beerenbroek. Dat laatste is nu een straat in de nieuwe wijk Brandevoort. Eeuwenlang is Beerenbroek grensgebied geweest tussen de gronden van Nuenen, Mierlo en Stiphout. Aan de Mierlose kant van die grens stond in de vijftiende eeuw een grote boerderij, waar in 1464 Willem van Enckevoirt geboren wordt. Willem bezoekt de Latijnse School in ’s-Hertogenbosch, waarna hij theologie studeert in Leuven. Daarna gaat hij naar Rome en werkt aan het pauselijk hof. De enige Nederlandse paus, Adriaan Floriszoon Boeijens, benoemt Van Enckevoirt tot kardinaal.
In 1531 krijgt Van Enckevoirt van de toenmalige paus Clemens VII toestemming om in Mierlo een gasthuis te stichten. Kardinaal van Enckevoirt stelt het geld daarvoor beschikbaar en zijn zus Elisabeth en haar erfgenamen verzoekt hij om het huis daadwerkelijk op te richten. Als Van Enckevoirt in 1534 overlijdt, is het gasthuis nog niet klaar. Pas in 1537 staat het gebouw er. Het is een gasthuis met kapel bedoeld als woonplaats voor twaalf oude mannen, toegewijd aan God en de Twaalf Apostelen. De naam van het gasthuis wordt Apostelhuis. Alleen ongehuwde mannen of weduwnaars van boven de vijftig jaar zijn er welkom.
In de achttiende eeuw is het gebouw, en zeker de kapel, erg vervallen. De kapel wordt afgebroken. Het Apostelhuis zelf is daarna in gebruik als opslagplaats van de boerderij die op de grond staat. Het fonds dat Kardinaal van Enckevoirt heeft ingesteld, wordt vanaf dat moment gebruikt om oude mannen bij particulieren onder te brengen en nog veel later, vanaf 1881 in het bejaardenhuis bij het zusterklooster. In 1872 wordt het Apostelhuis uiteindelijk afgebroken. In de huidige Calsstraat kennen we nu nog de Apostelhoeve. Dat is niet meer de boerderij die bij het Apostelhuis stond. De oude boerderij brandde in 1932 af en werd vervangen door de boerderij die ook de naam Apostelhoeve kreeg.
Rond 1730 maakte Abraham de Haen of Cornelis Pronk een schetstekening van zowel de kapel als het Apostelhuis. Die tekening zit in de collectie van het Rijksmuseum in Amsterdam. We hebben in de collectie van het Historisch Informatiecentrum Helmond wel een foto van die tekening, maar als ik die zou gebruiken, zou U niet veel te zien krijgen. Van dat schetsboek met die tekening is lang gedacht dat die gemaakt was door Hendrik Spilman. In 1921 heeft het Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant dan ook een boek uitgegeven genaamd Afbeeldingen van kerken, kasteelen en andere gebouwen in Oostelijk Noordbrabant door H. Spilman. Hierin is naast de tekening van het Apostelhuis een gedrukte uitgewerkte tekening geplakt. Daarbij is niet vermeld wie dat de uitgewerkte tekening gemaakt heeft. Door die tekening kan ik U vandaag toch een mooie afbeelding van het Apostelhuis laten zien, zoals het er in de achttiende eeuw uitzag.
Bron: Regionaal Historisch Centrum Eindhoven.
