De Nederlandsche Cacaofabriek

De N.V. Nederlandsche Cacaofabriek werd op 6 februari 1895 officieel opgericht. In het eerste bedrijfsgebouw gingen vijftien mensen werken, negen mannen en zes vrouwen. De cacao-industrie is altijd een bedrijfstak geweest waarin veel vrouwen werkten. De firma was vanaf het begin internationaal bezig. Er was ook een filiaal in Kaldenkirchen in Duitsland, terwijl zij voor de helft deelgenoot was in een cacaofabriek in Wenen. Die hele beginperiode was er een van permanente groei. De vijftien werknemers in 1895 waren er tien jaar later meer dan honderd geworden. En tussen 1895 en 1907 werd de totale oppervlakte van de fabriek zes keer zo groot.

Het eerste deel van het pand op de hoek van de Kanaaldijk en de Engelseweg, waarin nu de ateliers en expositieruimte van de Kunstenaars Kring Helmond gevestigd zijn, werd gebouwd in 1897. Pas in 1907 kreeg het gebouw zijn huidige vorm. De foto is vermoedelijk genomen kort na 1900. Dit valt af te leiden uit het feit dat het in 1897 gebouwde gedeelte er al staat, maar het in 1907 gebouwde gedeelte nog niet. Het moet wel na 1900 zijn, omdat in dat jaar de strohulzenfabriek gebouwd werd. Die is uiterst rechts op de foto naast de twee hoge smalle huizen te zien. De foto toont verder de Kanaaldijk Zuidoost met de spoorbrug. Die valt nauwelijks op omdat er in die tijd nog geen bovendraden nodig waren. Prachtig zijn de twee dames met de kinderwagens. Op de muur van de cacaofabriek staat een “H” en rechts van de elektriciteitsmast “Cacao, chocolade en suikerwerken”. Je zou verwachten dat de “H” achter de mast doorloopt als “Helmondsche”, maar daar is geen ruimte voor. Bovendien is de naam van de fabriek vanaf het begin “Nederlandsche Cacaofabriek” geweest en niet “Helmondsche Cacaofabriek”. De merknaam van de cacao die er gefabriceerd werd bevatte wel een verwijzing naar Helmond. Die luidde: “Helmcacao”. Op het logo stond een gevleugelde helm met gesloten vizier.

In 1903 kreeg de fabriek het predikaat “koninklijk”. Slechts vijf jaar later volgde een faillissement. Waar dat aan lag is niet helemaal duidelijk. Wel stegen in het najaar van 1906 de prijzen van de grondstof, de cacaobonen, explosief. Maar als dat de reden was is het niet logisch dat de fabriek door een Engelse firma Turner werd overgenomen en gewoon doordraaide. En wel zo goed dat er steeds meer personeel aangenomen moest worden. Het grootste aantal werknemers telde de firma in 1929, namelijk 289. Sinds 1922 voerde de firma een nieuwe naam. Naar de merknaam “helmcacao” ging het hele bedrijf zich “N.V. Helm Cacao- en Chocoladefabrieken” noemen. Na het topjaar 1929 ging het snel bergafwaarts met de firma. Er heerste een wereldwijde crisis en veel mensen raakten werkloos. Voor een luxe product als chocolade was er veel huishoudens geen plaats meer. In november 1932 werd de productie gestaakt. De fabriek stond, met alle machines er in ruim drie jaar jaar leeg. Op 2 april 1936 werden de gebouwen en machines verkocht.

Collectie Regionaal Historisch Centrum Eindhoven.